Prof. Dr. AN I L\u00a0\u00a0 \u00c7 E \u00c7 E N<\/p>\n

Bir duvar\u0131n \u00fczerine d\u00fcnya haritas\u0131 \u00a0as\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda\u00a0 , \u00f6nce bir genel g\u00f6r\u00fcn\u00fcm ile yetinmek zorunda kal\u0131nmaktad\u0131r . Ne var ki , haritan\u0131n yan\u0131na gelerek , her gece televizyon kanallar\u0131nda g\u00f6steri yapan baz\u0131 ilgililer gibi harita \u00fczerindeki\u00a0 \u00e7izgilerin ve s\u0131n\u0131rlar\u0131n incelenmesiyle birlikte, birbirinden \u00e7ok farkl\u0131 \u00a0konumda \u00a0\u00e7e\u015fitli yerle\u015fim ve yap\u0131lanma modelleri ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131nd\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir . Adalar ile karalar\u0131n , denizlerle g\u00f6llerin birbirine kar\u0131\u015fm\u0131\u015f oldu\u011fu ,\u00a0 \u00e7\u00f6ller ile buzullar\u0131n ters b\u00f6lgelerde yer ald\u0131\u011f\u0131 bir do\u011fal yap\u0131lanma \u00a0durumu, d\u00fcnyan\u0131n bug\u00fcn\u00fc i\u00e7in oldu\u011fu kadar gelece\u011fi \u00a0a\u00e7\u0131s\u0131ndan da genel \u00a0bir fikir vermektedir .\u00dclkeler ve b\u00f6lgeler aras\u0131ndaki mesafelerin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131na g\u00f6re de\u011fi\u015fti\u011fi, durdu\u011funuz yerin konumuna g\u00f6re , \u00fclke ve b\u00f6lge yak\u0131nl\u0131klar\u0131 ya da uzakl\u0131klar\u0131n\u0131n s\u00fcrekli olarak durum de\u011fi\u015ftirdi\u011fi bir yuvarlak d\u00fcnya yap\u0131lanmas\u0131 i\u00e7inde \u00a0insanlar ya\u015famlar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmeye \u00e7abalarken , \u00fclke ve devletler de harita \u00fczerinde meydana gelen de\u011fi\u015fikliklerin yans\u0131malar\u0131n\u0131n getirdi\u011fi yenilikler ile de\u011fi\u015fken jeopolitik konumlar\u0131n hesab\u0131n\u0131 iyi yaparak ,yeni d\u00fcnya haritas\u0131 \u00fczerinde ne gibi de\u011fi\u015fiklik ve yenilikler ile\u00a0 kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelebileceklerini \u00f6ncelikle belirlemeye \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131rlar . Haritalar ile ortaya konulan bu k\u00fcresel konum \u00fclkeler, b\u00f6lgeler , toplumlar ve devletler a\u00e7\u0131s\u0131ndan yeni\u00a0 durumlar\u0131 g\u00fcndeme getirdi\u011fi i\u00e7in ,yery\u00fcz\u00fc karalar\u0131 \u00fczerinde yer alan\u00a0 t\u00fcm canl\u0131lar ve onlar\u0131n kurmu\u015f olduklar\u0131 yap\u0131lanmalar\u0131n zamanla eskiyerek gerilere do\u011fru gitti\u011fi g\u00f6r\u00fclmekte ve yeni ortaya \u00e7\u0131kan ko\u015fullar ve durumlar\u0131n ise g\u00fcndeme gelen yeni tablolar \u00fczerinden ge\u00e7mi\u015ften gelen b\u00fct\u00fcn siyasal, sosyal ve k\u00fcresel\u00a0 yap\u0131lanmalar\u0131 de\u011fi\u015fime zorlad\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r . Bu a\u00e7\u0131dan b\u00fct\u00fcn d\u00fcnya \u00fclkeleri de\u011fi\u015fimin dayatmalar\u0131yla u\u011fra\u015fmak zorunda kalmaktad\u0131rlar . B\u00f6ylesine bir s\u00fcre\u00e7 i\u00e7inde de devletlerin ve de kurulu\u015flar\u0131n y\u00f6neticileri gelece\u011fi kurtarmak amac\u0131yla baz\u0131 s\u0131k\u0131 \u00f6nlemler alarak, de\u011fi\u015fimin y\u0131k\u0131c\u0131 yans\u0131malar\u0131na kar\u015f\u0131 ge\u00e7mi\u015ften gelen kamu d\u00fczenlerini koruyacak yeni yap\u0131lanmalara gitmektedirler. Her \u00fclkenin jeopolitik konumu ayn\u0131 zamanda gelece\u011finin de belgesi olarak ortaya \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in \u00a0, t\u00fcm \u00e7abalar var olan kazan\u0131lm\u0131\u015f durumlar\u0131 korumak ve gelmekte olan tehlikeli geli\u015fmelere kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak do\u011frultusunda yeni m\u00fccadelelerin yap\u0131lmas\u0131n\u0131 do\u011fal olarak g\u00fcndeme getirmektedir .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Duvardaki d\u00fcnya haritas\u0131na bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman haritan\u0131n bat\u0131 b\u00f6lgesinde Amerika ve Avrupa k\u0131talar\u0131n\u0131 yan yana getiren bat\u0131 blokunun b\u00fct\u00fcn\u00fcyle bir kontrol mekanizmas\u0131 i\u00e7inde yer ald\u0131\u011f\u0131 ve ,haritan\u0131n do\u011fu taraf\u0131na bakan kesiminde ise\u00a0 t\u0131pk\u0131 bat\u0131 bloku gibi \u00c7in Halk Cumhuriyetinin geni\u015f topraklar\u0131n\u0131n \u00a0var oldu\u011fu g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r . D\u00fcnya haritas\u0131n\u0131n bat\u0131s\u0131nda bat\u0131 bloku yer al\u0131rken , do\u011fusunda da do\u011fu bloku yerine ge\u00e7ecek bir bi\u00e7imde ,\u00e7a\u011f\u0131m\u0131z\u0131n en b\u00fcy\u00fck ve geni\u015f devleti olarak \u00c7in ger\u00e7e\u011finin var oldu\u011fu anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r . Bug\u00fcn\u00fcn d\u00fcnyas\u0131nda g\u00fcndeme gelmi\u015f olan bu ikili yap\u0131lanma do\u011fu ve bat\u0131 bloklar\u0131 aras\u0131nda bir yeni dengeli durum ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken yery\u00fcz\u00fc k\u0131talar\u0131n\u0131n tam ortas\u0131nda yer alan ve do\u011fudan bat\u0131ya ya da bat\u0131dan do\u011fuya do\u011fru uzanan M\u00fcsl\u00fcman \u00fclkeler\u00a0 zinciri ile insanlar kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kalmaktad\u0131r . Eski ABD d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 olan Condeleza Rice yeni d\u00fcnya d\u00fczeni kurulurken\u00a0 yirmi iki \u00fclkenin s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131n de\u011fi\u015fece\u011fini ve bu do\u011frultuda d\u00fcnya haritas\u0131 \u00fczerinde \u00f6nemli kayd\u0131rmalar yap\u0131labilece\u011fini a\u00e7\u0131k\u00e7a s\u00f6ylemi\u015ftir . Ona g\u00f6re Afrika k\u0131tas\u0131n\u0131n en bat\u0131s\u0131nda yer alan Fas\u2019tan ba\u015flayarak s\u00fcrekli do\u011fuya do\u011fru gidilirse, birbirine s\u0131n\u0131r kom\u015fusu olan bu yirmi iki \u00fclkenin bir orta d\u00fcnya hatt\u0131 olarak bat\u0131dan do\u011fuya do\u011fru uzand\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir . Harita \u00fczerinde ABD merkezli bat\u0131 bloku en geni\u015f alan\u0131 kapsarken , ABD\u2019nin kar\u015f\u0131s\u0131nda \u00c7in kale gibi \u00f6ne \u00e7\u0131kmakta ve do\u011fu ile bat\u0131 aras\u0131nda uzan\u0131p gitmekte olan \u0130slam co\u011frafyas\u0131 da ,d\u00fcnyan\u0131n en geni\u015f \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc alan\u0131 olarak burada yerini\u00a0 almaktad\u0131r. ABD\u2019nin en b\u00fcy\u00fck d\u00fc\u015fman\u0131 konumundaki \u00c7in\u2019in \u00f6n\u00fcn\u00fc kesecek en b\u00fcy\u00fck co\u011frafya orta alanda \u00f6ne \u00e7\u0131km\u0131\u015f olan \u0130slam topraklar\u0131 olarak\u00a0 g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in ,ABD \u00f6nderli\u011findeki M\u00fcsl\u00fcman \u00fclkelerin topraklar\u0131 ,\u00c7in ve ona ba\u011fl\u0131 olarak do\u011fu blokunun geni\u015flemesine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kart\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Atat\u00fcrk devlet kuran bir \u00f6nder olarak ve askeri okullarda alm\u0131\u015f oldu\u011fu jeopolitik e\u011fitimlerin yans\u0131malar\u0131yla ,T\u00fcrkiye Cumhuriyetinin kurulu\u015funa giden yolda\u00a0 Misak\u0131 Milli s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131n \u00e7izilmesi a\u015famas\u0131nda \u00e7ok do\u011fru bir karar alarak , yeni T\u00fcrk devletinin kurulu\u015funa giden yolda d\u00fcnyan\u0131n en zor co\u011frafyas\u0131n\u0131n tam ortalar\u0131nda kurulmakta olan \u00a0yeni ulus devletin s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 \u00e7ok ger\u00e7ek\u00e7i bir yakla\u015f\u0131m i\u00e7inde belirlenmesini sa\u011flayarak , her t\u00fcrl\u00fc riskli geli\u015fmelere kar\u015f\u0131 T\u00fcrkiye Cumhuriyetinin birlik ve b\u00fct\u00fcnl\u00fck i\u00e7inde varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumas\u0131n\u0131 sa\u011flayabilmi\u015ftir . Sava\u015f sonras\u0131 bir ortamda g\u00fcndeme gelen d\u00fczensizlik eski imparatorluklar\u0131n y\u0131k\u0131lmas\u0131na giden yollar\u0131 a\u00e7arken ,ayn\u0131 zamanda\u00a0 gelecek y\u00fczy\u0131l\u0131n ulus devletlerinin olu\u015fumunu da g\u00fcndeme getiriyordu . \u0130mparatorluklar\u0131n bitti\u011fi a\u015famada ulus devletlerin g\u00fcndeme gelmesi ,asl\u0131nda ge\u00e7mi\u015ften gelen siyasal birikimlerin sava\u015f sonras\u0131 ortamda \u00f6ne \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiriyordu . Atat\u00fcrk\u2019 de\u00a0 Birinci D\u00fcnya sava\u015f\u0131 sonras\u0131 d\u00f6nemde ortaya \u00e7\u0131kan ulusalc\u0131\u00a0 \u00f6nderlerden birisi olarak, yeni bir ulus devlet projesini \u00a0ile tarih sahnesinde \u00a0T\u00fcrkiye Cumhuriyetini kurarken , d\u00fcnyan\u0131n gelece\u011fi ile de yak\u0131ndan ilgilenerek bu konuda yapt\u0131\u011f\u0131 okumalar\u0131 ve ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 zaman zaman dile getirerek , nas\u0131l bir d\u00fcnya ger\u00e7e\u011fi ile insanl\u0131\u011f\u0131n gelecekte kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kalaca\u011f\u0131n\u0131\u00a0 f\u0131rsat bulduk\u00e7a dile getirerek anlat\u0131yordu .D\u00fcnya tarihini \u00e7ok yak\u0131ndan inceleyen Mustafa Kemal\u00a0 bu \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 s\u0131ras\u0131nda tarih biliminin temel eserlerini inceleyerek ,kendisine g\u00f6re \u00e7\u0131karm\u0131\u015f oldu\u011fu sonu\u00e7lar\u0131 s\u00f6ylev ve deme\u00e7lerinde dile getirmi\u015ftir .Tarih bilimi ile yak\u0131n duran insanlar\u0131n ge\u00e7mi\u015ften gelece\u011fe d\u00fcnyadaki de\u011fi\u015fimden haberdar olmas\u0131yla birlikte gelece\u011fin d\u00fcnyas\u0131nda neler olaca\u011f\u0131 da tart\u0131\u015fma alan\u0131na gelmektedir . Atat\u00fcrk kendi zaman\u0131n\u0131n bug\u00fcn\u00fcn\u00fc temsil eden bir projeyi ulus devletler \u00e7a\u011f\u0131na uygun olarak ger\u00e7ekle\u015ftirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken ,ayn\u0131 zamanda\u00a0 gelece\u011fi de dikkate alarak yar\u0131n\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda neler olaca\u011f\u0131n\u0131 ve bu \u00e7izgide\u00a0 insanl\u0131\u011f\u0131n ne gibi yeni tablolar ile kar\u015f\u0131la\u015fabilece\u011fini\u00a0 \u00e7e\u015fitli f\u0131rsatlarda dile getirerek ,bu bilgi birikimini kurmu\u015f oldu\u011fu cumhuriyet rejiminin gelecekte y\u00f6neticisi olacak gen\u00e7 kadrolara anlat\u0131yordu .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Atat\u00fcrk d\u00fc\u015f\u00fcnce ve g\u00f6r\u00fc\u015flerini yaz\u0131lar\u0131 ve konu\u015fmalar\u0131 ile ortaya koyarken ,hayat\u0131n\u0131n son d\u00f6neminde baz\u0131 vasiyetname ve miras konular\u0131n\u0131 g\u00fcndeme getirerek\u00a0 gelecek ile ilgili\u00a0 g\u00f6r\u00fc\u015flerini ka\u011f\u0131t \u00fczerinde yaz\u0131l\u0131 bir bi\u00e7imde belirlemeye \u00e7aba g\u00f6stermi\u015ftir . Gelecek ku\u015faklara bir birikim b\u0131rak\u0131l\u0131rken herkes \u00f6nce \u00f6zel konulara ve mal varl\u0131\u011f\u0131na ,sonra da i\u00e7inde bulunulan siyasal ortam ile ilgili d\u00fc\u015f\u00fcncelerini tespit ettirmeye \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r . Daha sonraki a\u015famada d\u0131\u015fa d\u00f6n\u00fck genel konular ve resmi evrak d\u00fczenlemeleri tamamlanmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131larak ,ortaya bir vasiyetname ya da miras belgesi konumunda irade ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri tespit etme ile ilgili de\u011ferlendirmeler yap\u0131larak ,resmi belgelerdeki irade beyanlar\u0131n\u0131n gelece\u011fe t\u00fcm y\u00f6nleri ile aktar\u0131lmas\u0131na \u00e7al\u0131\u015f\u0131l\u0131rken , Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn kendi el yaz\u0131s\u0131 ile yazarak b\u0131rakm\u0131\u015f oldu\u011fu bir miras belgesinin oldu\u011fu bilinmektedir . Bu konuda eski bir Avukat olan Mazhar Levento\u011flu bir kitap haz\u0131rlayarak ,miras hukuku a\u00e7\u0131s\u0131ndan Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn T\u00fcrk ulusuna \u00a0ve ailesine b\u0131rakm\u0131\u015f oldu\u011fu irade beyan\u0131n\u0131n hukuk bilimi a\u00e7\u0131s\u0131ndan de\u011ferlendirmesini yapm\u0131\u015ft\u0131r . Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn ailesi ve karde\u015fi ile ilgili el yaz\u0131s\u0131 belgelerdeki baz\u0131 a\u00e7\u0131klamalar sonraki d\u00f6nemde de g\u00fcndeme getirilen tart\u0131\u015fmalara \u0131\u015f\u0131k tutmu\u015ftur. Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn \u00f6zel miras\u0131 ile ilgili yaz\u0131l\u0131 metine herkesin sayg\u0131l\u0131 davrand\u0131\u011f\u0131 bir ortamda , Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn kendisinden sonraki d\u00f6nemde kurmu\u015f oldu\u011fu cumhuriyet devletinin ne gibi zorluklar ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar ile ilgili g\u00f6r\u00fc\u015f ve d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin bulundu\u011funa dair ikinci bir tespit belgesinin de , bir devlet kurucu \u00f6nder olarak \u00fclkesinin gelece\u011finde kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131nabilecek bir \u00f6nlem olarak d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclerek , T\u00fcrk devletinin merkezi kurumlar\u0131nda gelece\u011fe d\u00f6n\u00fck bir bi\u00e7imde korunmas\u0131na \u00e7al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn An\u0131t Kabir\u2019deki yerine ta\u015f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 sene olan 1953 y\u0131l\u0131nda bu konular ilk kez tart\u0131\u015fma konusu olmu\u015f ama ,bir askeri d\u00f6neme do\u011fru s\u00fcr\u00fcklenirken devletin kurulu\u015fu ile ilgili belgeler o d\u00f6nemin ba\u015fbakan\u0131 Adnan Menderes\u2019in uzak durmas\u0131 y\u00fcz\u00fcnden yeterince inceleme konusu olarak ele al\u0131namam\u0131\u015ft\u0131r . 12 Eyl\u00fcl d\u00f6neminde devlet yeniden d\u00fczenlenirken o d\u00f6nemin askeri y\u00f6netimi Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn vasiyeti ve miras\u0131 ile ilgili \u00f6zel bir ara\u015ft\u0131rma yapt\u0131rm\u0131\u015f ve bu konudaki devletin elinde bulunan belgelerin o d\u00f6nemin ko\u015fullar\u0131 elveri\u015fli\u00a0 olmad\u0131\u011f\u0131 gerek\u00e7esiyle cumhuriyetin y\u00fcz\u00fcnc\u00fc y\u0131l\u0131nda resmen \u00a0a\u00e7\u0131klanmas\u0131 uygun g\u00f6r\u00fclerek , bu konu ile ilgili devlet a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131n o d\u00f6nemde\u00a0 yap\u0131lmas\u0131 devlet organlar\u0131nca \u00f6nlenmi\u015f ve bu a\u00e7\u0131klama i\u015fi bug\u00fcnlere ertelenmi\u015ftir .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn vasiyetini bug\u00fcn i\u00e7in \u00f6nemli k\u0131lan konu ,kendisinin gelecekteki d\u00fcnya d\u00fczeni ve T\u00fcrk devletinin kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kalabilece\u011fi siyasal \u00e7\u0131kmazlar hakk\u0131ndaki g\u00f6r\u00fc\u015flerini a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturarak\u00a0 gelece\u011fin d\u00fcnyas\u0131nda ulus devletlerin durumunu a\u00e7\u0131klamaya \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131d\u0131r .Bir ulus devlet olarak\u00a0 T\u00fcrk cumhuriyeti \u00f6rg\u00fctlenirken , Avrupa tipi laik devlet yap\u0131lanmas\u0131 benimsenmi\u015f ve bir halk\u00e7\u0131 rejim olarak ulusal bir devlet d\u00fczenine y\u00f6nelme olmu\u015ftur .Devletin dayand\u0131\u011f\u0131 temel ilkeler anayasal metin i\u00e7inde kab\u00fcl edilirken ,T\u00fcrkiye B\u00fcy\u00fck Millet Meclisinin \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 kanunlar \u00e7er\u00e7evesinde saltanat ve hilafet rejimleri kald\u0131r\u0131larak ,imparatorluktan ulus devlete ve ba\u015f\u0131nda halifenin bulundu\u011fu din devletinden \u00e7a\u011fda\u015f laik\u00a0 ulus devlete ge\u00e7erken ,hilafet rejimi de gene bir ba\u015fka kanun ile kald\u0131r\u0131larak\u00a0 \u00fclkede yeni bir devrim yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r .Bu devrimci d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmlerin \u00f6nc\u00fcs\u00fc ve \u00f6nderi olan Atat\u00fcrk yeni devletin yap\u0131s\u0131n\u0131 anayasal ilkeler d\u00fczeyinde belirlerken ,t\u0131pk\u0131 Hr\u0131st\u0131yanl\u0131k ve Musevilik gibi bir tek tanr\u0131l\u0131 din olan \u0130slam dininin gelece\u011fi ile ilgili g\u00f6r\u00fc\u015flerini zaman zaman dile getirerek ,devrimci d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm ile ge\u00e7mi\u015ften gelen geleneksel durumun \u00e7at\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 \u00f6nlemeye \u00e7aba g\u00f6stermi\u015ftir . Bu do\u011frultuda kendi s\u00f6ylev ve deme\u00e7leri i\u00e7inde yer alan bir \u00e7ok konu\u015fma ve yaz\u0131s\u0131nda din, laiklik, hilafet, hak ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fckler gibi ana konularda g\u00f6r\u00fc\u015flerini dile getirmi\u015f ve bug\u00fcn\u00fcn d\u00fcnyas\u0131 ile gelece\u011fin d\u00fcnya d\u00fczenleri hakk\u0131ndaki g\u00f6r\u00fc\u015flerini bug\u00fcnlere yans\u0131tmaya \u00e7aba g\u00f6stermi\u015ftir .Atat\u00fcrk kendi d\u00f6neminde gelece\u011fin d\u00fcnyas\u0131n\u0131n kurulabilmesi i\u00e7in merkezi co\u011frafyada cesur ad\u0131mlar atarken ,\u00e7a\u011fda\u015f d\u00fcnyan\u0131n gerisinde kalm\u0131\u015f olan saltanat ve hilafet d\u00fczenlerini de\u00a0 T\u00fcrk halk\u0131n\u0131n olu\u015fturdu\u011fu TBMM arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile kald\u0131rarak , bir kanun ve hukuk devleti olman\u0131n gere\u011fini yerine getirmi\u015ftir . Bu sayede at\u0131lan ad\u0131mlar \u00e7a\u011fda\u015f T\u00fcrkiye Cumhuriyetini gelece\u011fin nurlu ufuklar\u0131na do\u011fru ta\u015f\u0131rken yeni devlet saltanat ve hilafet d\u00fczenlerinin daha ilerisi bir \u00e7izgide kurulmu\u015f oluyordu .Konu devletin temel yap\u0131lanmas\u0131 ile ilgili oldu\u011fu i\u00e7in her t\u00fcrl\u00fc tart\u0131\u015fman\u0131n \u00fcst\u00fcnde tutularak ,T\u00fcrkiye Cumhuriyetinin gelecekteki durumunu kesinle\u015ftirmek \u00fczere devlet kurucusunun vasiyetine \u00f6zellikle hilafet konusunda Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn d\u00fc\u015f\u00fcnceleri eklenerek ,Misak\u0131 Milli s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde yer alan yeni devletin farkl\u0131 yerlere do\u011fru \u00e7ekilmesi ya da emperyalist projeler do\u011frultusunda , T\u00fcrk ulusunun zarar g\u00f6rmesine yol a\u00e7abilecek yeniden yap\u0131lanmalara y\u00f6nlendirilmesi\u00a0 \u00f6nlenmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0Halifelik anlam\u0131na gelen hilafet rejimi din ad\u0131na egemenli\u011fin tek bir adam\u0131n eline verilmesidir . Merkezi Vatikan olan bir d\u00fcnya yap\u0131lanmas\u0131 i\u00e7inde bir Papaz hem t\u00fcm Hr\u0131st\u0131yan d\u00fcnyas\u0131n\u0131n hem de\u00a0 Papal\u0131k devletinin ba\u015fkan\u0131 se\u00e7ildi\u011fi gibi ,benzeri bir do\u011frultuda bir din adam\u0131n\u0131n ya da devlet y\u00f6neticisinin \u00a0b\u00fct\u00fcn \u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n ba\u015fkan\u0131 ve \u00f6nderi olarak kab\u00fcl edilmesini Hilafet devleti \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda olmas\u0131n\u0131 savunan g\u00f6r\u00fc\u015f de, t\u0131pk\u0131 Vatikan gibi bir\u00a0 din devletini M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n da Hilafet devleti olarak\u00a0 kurmalar\u0131n\u0131 normal olarak kar\u015f\u0131lamaktad\u0131r . Vatikan benzeri bir \u00f6rg\u00fctlenmeyi\u00a0 Akdeniz k\u0131y\u0131s\u0131nda \u0130srail olarak kuran Museviler de, kendi din devletlerini Vatikan benzeri bir yap\u0131da\u00a0 kurduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylerken ,\u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n iki kutsal \u015fehri olan Mekke ve Medine kentlerini i\u00e7ine alan bir \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc din devletini gene Akdeniz k\u0131y\u0131s\u0131nda Hicaz devleti ad\u0131yla kurulabilmesinin tart\u0131\u015fmalar\u0131 so\u011fuk sava\u015f\u0131n sona ermesi ve k\u00fcreselle\u015fme a\u015famas\u0131na gelindikten sonra ba\u015flam\u0131\u015f ve yeni bir d\u00fcnya d\u00fczeni kurulmas\u0131 do\u011frultusunda tart\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fcy\u00fck Orta Do\u011fu Projesinde ABD ,B\u00fcy\u00fck \u0130srail projesinde \u0130srail ve Yak\u0131n Do\u011fu Konfederasyonu projesinde \u0130ngiltere , merkezi alandaki t\u00fcm M\u00fcsl\u00fcman devletlerin bir araya gelmeleri sayesinde bir \u0130slam imparatorlu\u011fu\u00a0 olu\u015fturacak\u00a0 \u015fekilde yeni bir yap\u0131lanman\u0131n aray\u0131\u015f\u0131 i\u00e7ine girmi\u015fler ve bu yolda \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 h\u0131zland\u0131rarak \u00a0ulus devletleri geride b\u0131rakacak bi\u00e7imde yeniden imparatorluklar \u00e7a\u011f\u0131na ge\u00e7i\u015fin \u00f6n haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131\u00a0 tamamlamaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken , T\u00fcrk devletini ve yetkili kamu b\u00fcrokratlar\u0131n\u0131 her defas\u0131nda uyararak Yeni Osmanl\u0131c\u0131l\u0131k ad\u0131 alt\u0131nda eski Osmanl\u0131 Hilafet devletine bir geri d\u00f6n\u00fc\u015f , bug\u00fcnlerde siyasal g\u00fcndeme ta\u015f\u0131nmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmaktad\u0131r . Eski Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda Hr\u0131st\u0131yan ve Musevi dinine mensup devletler kurulurken\u00a0 \u0130slam co\u011frafyas\u0131n\u0131n\u00a0 yeni bir Osmanl\u0131 d\u00fczeni aray\u0131\u015f\u0131na girmesi demek, Balkanlar\u2019da Hr\u0131st\u0131yan , Orta Do\u011fu\u2019da Musevi devletlerin de bu \u00e7at\u0131 alt\u0131nda yer almalar\u0131 anlam\u0131na gelecektir . O zaman da \u00a0Halifelik devletinde sadece M\u00fcsl\u00fcman toplum de\u011fil ama kozmopolit bir yap\u0131lanma i\u00e7inde , Osmanl\u0131 devrinde oldu\u011fu gibi her dinden insanlar\u0131n yer alabilece\u011fi laik olmayan bir siyasal d\u00fczen kurulmas\u0131 i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmaktad\u0131r .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Hilafet tart\u0131\u015fmalar\u0131 Osmanl\u0131 devletinin y\u0131k\u0131lmas\u0131yla ba\u015flam\u0131\u015f ve bu devletin topraklar\u0131 \u00fczerinde ulus devletlerin kurulmas\u0131yla yeni bir a\u015famaya ge\u00e7ilmi\u015f ve aradan y\u00fcz y\u0131ll\u0131k bir zaman dilimi ge\u00e7tikten sonra da bu kez ulus devletin y\u0131pranmas\u0131 ve \u015fikayetlerin artmas\u0131 dikkate al\u0131narak ,yeniden Osmanl\u0131 devletine geri d\u00f6nme e\u011filimi \u00f6ne \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r . Bug\u00fcn Yeni Osmanl\u0131 hareketi i\u00e7inde bir \u00e7ok M\u00fcsl\u00fcman ve dinci topluluk , Hilafet d\u00fczeni i\u00e7inde bir orta \u00e7a\u011f benzeri din d\u00fczeni kurulmas\u0131 do\u011frultusunda ,bir araya gelebilmektedirler . B\u00f6ylesine bir aray\u0131\u015f i\u00e7ine girmi\u015f olan bu topluluklar\u0131n ana hedefi olarak Yeni Osmanl\u0131c\u0131l\u0131k ak\u0131m\u0131n\u0131n g\u00f6sterilmesi beraberinde hem laiklik d\u00fczeninin kald\u0131r\u0131lmas\u0131na hem de Hilafet devletine geri d\u00f6n\u00fclmesine yol a\u00e7abilece\u011fi i\u00e7in ,ge\u00e7mi\u015ften gelen Halifelik ve laiklik d\u00fczenlerinin kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131r\u0131larak tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 \u00f6ne \u00e7\u0131kmaktad\u0131r .Bir T\u00fcrk devleti olan Osmanl\u0131 imparatorlu\u011funun y\u0131k\u0131lmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda Halifelik tart\u0131\u015f\u0131larak bu yap\u0131dan vazge\u00e7ilmesine karar verilmi\u015f ve bu karar\u0131n uzant\u0131s\u0131 olarak da 3 Mart 1924 tarihinde \u00e7\u0131kar\u0131lan bir kanun ile Halifelik d\u00fczeni ortadan kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . TBMM bu yasan\u0131n \u00e7\u0131kart\u0131lmas\u0131ndan \u00f6nce\u00a0 Saltanat ve Hilafet rejimlerini birbirinden ay\u0131rm\u0131\u015f ve bu konuda \u00f6nce Saltanat\u0131 daha sonra da Hilafet\u2019i y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten kald\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r . Son Osmanl\u0131 padi\u015fah\u0131n\u0131n \u0130ngiliz gemisiyle ka\u00e7\u0131\u015f\u0131ndan sonra yeni bir Halife\u2019nin g\u00f6reve ba\u015flamas\u0131 TBMM karar\u0131yla yap\u0131lm\u0131\u015f ama \u00a0uygulamada h\u00fck\u00fcmet ile Halife aras\u0131nda \u00e7e\u015fitli sorunlar ortaya \u00e7\u0131k\u0131nca,\u00a0 bu kurumun da t\u0131pk\u0131 Saltanat rejimi gibi kald\u0131r\u0131lmas\u0131na meclis taraf\u0131ndan karar verilmi\u015ftir . B\u00fct\u00fcn \u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n en b\u00fcy\u00fck otoritesi olarak belirlenmi\u015f olan Halifelik rejiminin yeni y\u00f6netim ile uyu\u015fmamas\u0131 ve s\u0131k s\u0131k \u00e7eli\u015fkilere d\u00fc\u015fmesi y\u00fcz\u00fcnden cumhuriyet rejimi Halifelik makam\u0131n\u0131 da iptal ederek , tam anlam\u0131yla demokratik bir cumhuriyet devleti olu\u015fturulmas\u0131na karar verilmi\u015ftir .Atat\u00fcrk ve arkada\u015flar\u0131 taraf\u0131ndan gereksiz ve mahsurlu g\u00f6r\u00fclmesine ra\u011fmen Birinci meclisin i\u00e7inde Atat\u00fcrk\u2019e kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan\u00a0 hilafet\u00e7i grubun \u0131srarl\u0131 direni\u015fleri \u00fczerine ,\u00f6nce Halifelik kurumunun bir s\u00fcre devam\u0131na karar vermi\u015flerdir .TBMM\u2019de Halifelik makam\u0131n\u0131n t\u00fcm \u0130slam d\u00fcnyas\u0131 \u00fczerinde etkin olmas\u0131 nedeniyle ,Osmanl\u0131c\u0131 Hilafet\u00e7iler bu kurumun devam\u0131 i\u00e7in \u0131srarl\u0131 takip\u00e7i olmu\u015flard\u0131r . Daha g\u00fc\u00e7l\u00fc bir devlet i\u00e7in dinin kar\u015f\u0131ya al\u0131nmamas\u0131 ,ayr\u0131ca \u00a0isyanlar\u0131n bast\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in Hilafet\u2019ten yararlan\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fi TBMM g\u00f6r\u00fc\u015fmelerinde dile getirilmi\u015ftir .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Cumhuriyet rejiminin ilan\u0131 \u00fczerine son se\u00e7ilen Halife h\u00fck\u00fcmet ve meclis kararlar\u0131n\u0131 dikkate almadan kendi bildi\u011fi \u00e7al\u0131\u015fmalara y\u00f6nelince , k\u0131sa zamanda iki ba\u015fl\u0131 bir organizasyon g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn cumhurba\u015fkan\u0131 se\u00e7ilerek devletin temsil makam\u0131na gelmesinden sonra\u00a0 HalifeAbd\u00fclmecit devletin ikinci ba\u015f\u0131 olarak temaslar\u0131n\u0131 y\u00fcr\u00fctmeye \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015f ama devlet i\u00e7inde ikilem ile birlikte h\u00fck\u00fcmet \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131nda da \u00a0kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131klar ortaya \u00e7\u0131k\u0131nca Halifelik kurumunun kald\u0131r\u0131lmas\u0131na karar verilmi\u015ftir . Bu arada ikinci meclisin g\u00f6reve gelmesini sa\u011flayan genel se\u00e7imler sayesinde\u00a0 meclis kadrosu yenilenmi\u015f ve Halifeyi destekleyen muhafazakar kesimler meclis d\u0131\u015f\u0131nda kalm\u0131\u015flard\u0131r .\u00a0 3 Mart I924 tarihli \u00a0ve 431 say\u0131l\u0131\u201d Hilafetin ilgas\u0131na ve Hanedan\u0131 Osmani\u2019nin T\u00fcrkiye Cumhuriyeti memalik\u2019i\u00a0\u00a0 haricine \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131na dair kanun \u201c\u00e7\u0131kar\u0131larak ,Hilafet devletine son verilmi\u015f ve b\u00f6ylece demokratik bir cumhuriyet rejim\u0130\u00a0 kurularak\u00a0 O,smanl\u0131 hanedan\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn yetkilerine son verilmi\u015ftir.\u00a0 Kuvay\u0131 Milliyeciler \u00e7a\u011fda\u015f bir cumhuriyet rejimi kurabilmenin pe\u015finde ko\u015farken ,\u0130ngiliz emperyalizmi de Halifelik ile yak\u0131nl\u0131k kurarak ve ulusal kurtulu\u015f sava\u015f\u0131n\u0131 y\u00fcr\u00fcten halk g\u00fc\u00e7lerine kar\u015f\u0131 Hilafet ordusu ad\u0131 alt\u0131nda yeni bir \u00f6rg\u00fctlenmeye giderek ,ulusal kurtulu\u015f sava\u015f\u0131n\u0131 ikiye b\u00f6lmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131lar . Kuvay\u0131 Milliye\u2019ye kar\u015f\u0131 Kuvay\u0131-\u0130nzibatiye\u00a0 isimli bir Hilafet ordusu ile\u00a0 Osmanl\u0131\u2019n\u0131n ba\u015fkenti olarak \u0130stanbul ve \u00e7evresini egemen olarak ,Kuvay-\u0131 Milliye\u00a0 g\u00fc\u00e7lerinin eski ba\u015fkent \u0130stanbul\u2019u ele ge\u00e7irmelerini \u00f6nlemeye \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flard\u0131r . Halifelik kurumu ,\u0130slam Peygamberi Hz.Muhammed\u2019in \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra el\u00e7i yetkileriyle\u00a0 g\u00f6reve gelerek peygamberin yapt\u0131klar\u0131 ve s\u00f6yledikleri do\u011frultusunda halk kitlelerine \u00f6nderlik yapan ki\u015filere \u00e7al\u0131\u015fma d\u00fczeni sa\u011flayan bir yap\u0131lanma olarak ,Osmanl\u0131 devletinin son a\u015famas\u0131nda tart\u0131\u015fma konusu yap\u0131larak ortadan kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . Orta \u00e7a\u011f uzant\u0131s\u0131 olan din egemenli\u011fi aray\u0131\u015f\u0131 i\u00e7inde olan Hilafet\u00e7iler ,dinin sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 eski ortam\u0131 hedefleyerek halk egemenli\u011fi ve cumhuriyet y\u00f6netimi ilkelerine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131karlarken ,gene eskisi gibi i\u00e7inden geldikleri Orta \u00e7a\u011f uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131 aram\u0131\u015flar \u00a0ve bu do\u011frultuda yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar ile de Hilafet rejimini canland\u0131rmak istemi\u015flerdir .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Bug\u00fcn\u00fcn d\u00fcnyas\u0131nda Orta \u00e7a\u011f benzeri rejimler kurmak ya da ya\u015fatmak m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in peygamber Hz. Muhammed benzeri bir y\u00f6netim d\u00fczeni g\u00fcn\u00fcm\u00fczde kurulamamaktad\u0131r .Orta\u00e7a\u011f da peygamber ayn\u0131 zamanda Halife konumunda oldu\u011fu i\u00e7in her iki misyonu da birlikte g\u00f6t\u00fcr\u00fcyordu . Y\u00f6netim tam olarak tekelde toplan\u0131nca Peygamber kendinden sonra yerine ge\u00e7erek Halife olacak adaylar\u0131 belirleyerek , kendinden sonra devaml\u0131l\u0131k sa\u011flayacak Halifeler d\u00fczenini kendisi kurmu\u015ftur . Halife olacaklar temsilcilerin se\u00e7imi ile tamamlanacak bir s\u00fcre\u00e7 sonucunda se\u00e7ilerek belirlenmi\u015flerdir. Hz. Muhammed din ve d\u00fcnya i\u015flerini bir arada y\u00fcr\u00fcten bir devlet ba\u015fkan\u0131 konumunda oldu\u011fu i\u00e7in onun zaman\u0131nda peygamberin tekelinde toplanan g\u00fcc\u00fcn kendisini takiben g\u00f6reve gelen Halife\u2019ye aktar\u0131lmas\u0131 benimsenmi\u015ftir . Peygamberin \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra halifelik m\u00fccadeleleri \u00e7ok sert ge\u00e7mi\u015f ve kanl\u0131 olaylar birbiri ard\u0131 s\u0131ra g\u00fcndeme geldik\u00e7e, \u0130slam tarihi hak ve hukuk \u00e7izgisinin \u00e7ok \u00f6tesindeki geli\u015fmeler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile kanl\u0131 ve \u00e7at\u0131\u015fmac\u0131 bir \u00e7izgide ilerleme olmay\u0131nca , din ad\u0131na bar\u0131\u015f sa\u011flamak\u00a0 giderek zorla\u015fm\u0131\u015f ve sonraki y\u0131llarda \u00a0siyasal b\u00f6l\u00fcnmeler bu \u00e7izgide\u00a0 devam ederek\u00a0 yeni gruplar\u0131n ve Halife adaylar\u0131n\u0131n\u00a0 \u00f6ne \u00e7\u0131kmas\u0131na yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r . Bu durumun sonucunda da yeni yeni tarikatlar ve cemaatlar birbirini izleyerek din d\u00fcnyas\u0131nda istikrars\u0131zl\u0131k ortam\u0131 yaratm\u0131\u015flard\u0131r .Kimin Halife olaca\u011f\u0131 meselesi y\u00fcz\u00fcnden ba\u015flayan \u00e7eki\u015fmeler daha sonraki a\u015famalarda kimin cemaatlar\u0131 y\u00f6netece\u011fi \u00a0\u00a0noktas\u0131na geldi\u011finde, Halifelik sisteminin tek ba\u015f\u0131na bar\u0131\u015f d\u00fczeni a\u00e7\u0131s\u0131ndan yetersiz kald\u0131\u011f\u0131 ve bu nedenle b\u00fct\u00fcn \u0130slam toplumlar\u0131ndan \u00a0gelecek kat\u0131l\u0131mlarla ,dinsel \u00f6rg\u00fctlenmenin \u00f6tesinde kal\u0131c\u0131 bir devlet d\u00fczeninin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n zorunlulu\u011fu bir kez daha do\u011frulanm\u0131\u015ft\u0131r . Osmanl\u0131 d\u00f6neminde de ya\u015fanan olaylar ve benzeri siyasal geli\u015fmeler sadece Halifelik d\u00fczeni ile bir devlet d\u00fczeni kurabilmenin m\u00fcmk\u00fcn olamad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ortaya koymu\u015ftur . Dini otoriteler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile \u00e7a\u011fda\u015f bir kamu d\u00fczeninin kurulamad\u0131\u011f\u0131 bir ger\u00e7eklik olarak \u00f6ne \u00e7\u0131k\u0131nca ,o zaman Halifelik \u00a0ile normal devlet d\u00fczeni birlikteli\u011fi\u00a0 End\u00fcl\u00fcs, \u00a0Emevi , Abbasi ,Meml\u00fck ve \u00a0Osmanl\u0131 \u00a0devletleriyle tarih boyunca denenmi\u015ftir . Sava\u015flar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile Memluk devletinden Osmanl\u0131 devletine ge\u00e7en Halifelik son \u00fc\u00e7 y\u00fcz y\u0131l Osmanl\u0131lar\u0131n elinde kalm\u0131\u015ft\u0131r . \u0130slam devletleri uzunca bir s\u00fcre halifelik rejimleriyle y\u00f6netilmi\u015f ve bu do\u011frultuda Halifelik m\u00fccadeleleri verilmi\u015ftir . \u0130mparatorluk pe\u015finde ko\u015fan \u0130slam devletleri her zaman i\u00e7in birka\u00e7 M\u00fcsl\u00fcman devleti kendi hegemonyas\u0131 alt\u0131na alabilme do\u011frultusunda halifelik d\u00fczeni kurarak ve kendilerini merkezi g\u00fc\u00e7 olarak ilan ederek daha b\u00fcy\u00fck \u0130slam devletleri olu\u015fturmaya \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flard\u0131r .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Y\u0131k\u0131lan bir \u0130slam imparatorlu\u011funun kal\u0131nt\u0131lar\u0131 aras\u0131ndan bir ulus devlet ve \u00e7a\u011fda\u015f cumhuriyet \u00e7\u0131karabilme \u00e7abas\u0131na y\u00f6nelen\u00a0 Atat\u00fcrk , bu do\u011frultuda \u00f6nce saltanat\u0131 kald\u0131rm\u0131\u015f daha sonra da\u00a0 ayr\u0131 bir kanun ile Halifelik d\u00fczenini iptal ederek , bu makam\u0131 yeni kurulan devletin en \u00fcst organ\u0131 olan T\u00fcrkiye B\u00fcy\u00fck Millet Meclisinin manevi ki\u015fili\u011fi nezdinde temsil edilmesini sa\u011flayan bir ge\u00e7ici stat\u00fcye ba\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.Gelecekteki muhtemel siyasal geli\u015fmeler do\u011frultusunda \u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n en \u00fcst d\u00fczeyde y\u00f6netilmesine sa\u011flayacak b\u00f6ylesine bir makam\u0131 , zaman i\u00e7erisinde gelece\u011fe d\u00f6n\u00fck yeni bir yap\u0131lanma \u00fczerinden tekrar devreye sokulmas\u0131 gibi bir yeni duruma kar\u015f\u0131 haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmaya\u00a0 dikkat etmi\u015ftir . \u00d6zellikle Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn a\u011fz\u0131ndan \u00e7\u0131kan s\u00f6zlere dayan\u0131larak g\u00fcndeme getirilmi\u015f bir metinde Atat\u00fcrk T\u00fcrkiye Cumhuriyetinin gelece\u011fini konu\u015furken , gelecekte d\u00fcnyan\u0131n \u00e7ok geni\u015fleyece\u011fi ve n\u00fcfusun fazlas\u0131yla artaca\u011f\u0131n\u0131 ve bu gibi bir yeni durumda tek bir halife ile i\u015flerin y\u00fcr\u00fct\u00fclemeyece\u011fini ifade etmi\u015ftir . Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn yirminci y\u00fczy\u0131l\u0131n ilk yar\u0131s\u0131nda yeni bir devlet kurarken , gelecek y\u00fczy\u0131lda M\u00fcsl\u00fcman co\u011frafya da \u00a0birden fazla devlet olabilece\u011fini , ortaya yirmi ya da yirmi be\u015f \u0130slam devletinin \u00e7\u0131kabilece\u011fini bu durumda gene tarihte g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi, M\u00fcsl\u00fcman devletler aras\u0131nda hegemonya sava\u015flar\u0131n\u0131n \u00a0ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 \u00f6nlemek amac\u0131yla \u00a0,var olan b\u00fct\u00fcn \u0130slam devletlerinin temsilcilerinden olu\u015fabilecek bir Hilafet Konseyinin kurulabilece\u011fini belirtti\u011fi s\u00f6ylenmektedir. Tek ve b\u00fcy\u00fck bir devletin \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda harekete ge\u00e7ecek Hilafet Konseyi\u2019nin zaman zaman toplanarak alaca\u011f\u0131 kararlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile \u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n y\u00f6netimini sa\u011flayabilece\u011fi konusu o d\u00f6nemde tart\u0131\u015fma konusu olmu\u015ftur .M\u00fcsl\u00fcman devletlerin bir\u00a0 araya gelmeleriyle olu\u015fturulacak Hilafet konseyinin bir araya gelememe durumu da dikkate al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda , her \u0130slam devletinin \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda yer alabilece\u011fi bir federasyon ya da konfederasyon devletinin de gelecekte kurulabilece\u011fini Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn belirtti\u011fi s\u00f6ylenmektedir.<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00a0Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn a\u011fz\u0131ndan \u00e7\u0131kan s\u00f6zlerin tespit edilmesiyle ortaya konan vasiyetname benzeri bir metin \u00f6l\u00e7\u00fc olarak ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda ,Saltanat\u0131n geride kalmas\u0131n\u0131 tart\u0131\u015fmayan Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn ,hilafeti gelece\u011fe d\u00f6n\u00fck bir tart\u0131\u015fma konusu yapmas\u0131 ve bu sorunun \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcnde art\u0131k bir halifenin temsil edece\u011fi bir Hilafet rejimi ile de\u011fil ,t\u00fcm M\u00fcsl\u00fcman \u00fclkelerin birer temsilci ile yer alaca\u011f\u0131 bir kat\u0131l\u0131mc\u0131 d\u00fczen \u00e7er\u00e7evesinde ,yeni bir \u00f6rg\u00fctlenme modeli g\u00fcndeme getirilmektedir . Atat\u00fcrk\u2019e g\u00f6re her toplumun ya da devletin birbirinden alabilece\u011fi farkl\u0131 ihtiya\u00e7lar\u0131 vard\u0131r. Bu durumda ba\u011f\u0131ms\u0131z \u0130slam devletlerinin temsilcileri bir araya gelerek kongreler yapabilirler ya da bir Hilafet Konseyi ad\u0131 alt\u0131nda \u00f6rg\u00fctlenerek ortak gereksinmelerin kar\u015f\u0131lanmas\u0131 \u00e7izgisinde yapmalar\u0131 gereken giri\u015fimlerde bulunabilirler .Ayr\u0131ca b\u00f6yle bir konseyin kurulamad\u0131\u011f\u0131 durumlarda da \u0130slam devletleri bir Hilafet Federasyonu ya da benzeri bir konfederasyon \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda bir araya gelerek, ge\u00e7mi\u015fteki Halifelik kurumunun kald\u0131r\u0131lmas\u0131ndan do\u011fan bo\u015flu\u011fun kar\u015f\u0131lanmas\u0131n\u0131 sa\u011flayabilirler . \u0130slam devletleri aras\u0131nda geli\u015ftirilen ortak ili\u015fkilerin korunmas\u0131 ve ba\u015flat\u0131lan ili\u015fkilerin var olan ko\u015fullara uygun birlikte hareketi sa\u011flamak \u00fczere ,b\u00fct\u00fcn \u0130slam devletlerinin e\u015fit ve ortak kat\u0131l\u0131m\u0131 ile bir meclisin kurulabilece\u011fi gene Atat\u00fcrk taraf\u0131ndan dile getirildi\u011fi s\u00f6ylenmektedir. Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn a\u011fz\u0131ndan bir b\u00fct\u00fcnl\u00fck i\u00e7inde dile getirildi\u011fi belirtilen bu s\u00f6zlerin\u00a0 gelecekte Birle\u015fik \u0130slam Devleti gibi bir siyasal yap\u0131lanmay\u0131 \u00f6ne \u00e7\u0131karabilece\u011fi ve bu kat\u0131l\u0131mc\u0131\u00a0 \u0130slam Meclisinin ba\u015f\u0131na Halife \u00fcnvan\u0131 verilen konumda birisinin se\u00e7ilebilece\u011fi \u00a0gene o metin i\u00e7inde belirtilebilecektir .Aksi takdirde herhangi bir \u0130slam devletinin ,bir kimseye , b\u00fct\u00fcn \u0130slam d\u00fcnyas\u0131n\u0131n i\u015flerini y\u00f6netme ve y\u00fcr\u00fctme yetkileri vermesinin ak\u0131l ve mant\u0131\u011fa hi\u00e7bir zaman uygun gelemeyece\u011fi ,gene Atat\u00fcrk taraf\u0131ndan haz\u0131rlanan \u00a0b\u00fcy\u00fck s\u00f6ylev de \u00a0yer alm\u0131\u015ft\u0131r . (Atat\u00fcrk \u2013 NUTUK, Orhan\u00a0 Selim ,s.532-533 )<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 1938 y\u0131l\u0131n\u0131n 6 Eyl\u00fcl g\u00fcn\u00fc Beyo\u011flu 6.Noteri \u0130smail Kunter\u2019in Dolmabah\u00e7e saray\u0131na \u00e7a\u011fr\u0131ld\u0131\u011f\u0131\u00a0 ve Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 genel sekreteri Hasan R\u0131za Soyak\u2019\u0131n huzurunda\u00a0\u00a0 vasiyetnamede de\u011fi\u015fikli\u011fi yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gene ayn\u0131 kaynaklar taraf\u0131ndan \u00f6ne s\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr . Ayr\u0131ca , Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn naa\u015f\u0131n\u0131n An\u0131t Kabir\u2019e ta\u015f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 a\u015famada Atat\u00fcrk ile ilgili olarak bir genel durum de\u011ferlendirilmesinin g\u00fcndeme geldi\u011fi ama d\u00f6nemin ba\u015fbakan\u0131 Adnan Menderes\u2019in arkas\u0131ndaki \u0130slam cemaatlar\u0131ndan \u00e7ekindi\u011fi i\u00e7in , b\u00f6yle bir ad\u0131m at\u0131lmas\u0131na uzak durdu\u011fu \u00a0gene ayn\u0131 kaynaklar \u00fczerinden tart\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . B\u00fcy\u00fck S\u00f6ylev de Hilafet ile ilgili yaz\u0131lan sat\u0131rlarda , Hilafet rejiminin yeniden canland\u0131r\u0131lmas\u0131na\u00a0 d\u00f6n\u00fck baz\u0131 c\u00fcmlelere de rastlanmaktad\u0131r . S\u00f6ylevin \u00e7e\u015fitli k\u0131s\u0131mlar\u0131nda Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn c\u00fcmlelerinde Halifelik kurumunun gelecekteki durumuna dikkat \u00e7ekildi\u011fi \u00f6ne s\u00fcr\u00fclmektedir . Ayr\u0131ca Atat\u00fcrk Cumhuriyeti ile ilgili her \u015feyin elden ge\u00e7irildi\u011fi bir d\u00f6nem olan 12 Eyl\u00fcl , askeri rejimi s\u0131ras\u0131nda , var oldu\u011fu ileri s\u00fcr\u00fclen Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn vasiyetinin\u00a0 resmen a\u00e7\u0131klanmamas\u0131 konusunun da a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturulmas\u0131\u00a0 ile ilgili davalar a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f ama T\u00fcrk yarg\u0131s\u0131 bu konuda \u00e7ekingen davranarak , kamuoyu \u00f6n\u00fcnde devletin kurucu \u00f6nderinin miras\u00e7\u0131lar\u0131na b\u0131rakm\u0131\u015f oldu\u011fu cumhuriyet devleti ile ilgili \u00a0laiklik rejimi ve dini yap\u0131lanma konular\u0131nda var olan sorunlar\u0131n ortada kalmas\u0131na yol a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r . Adnan Menderes ve Kenan Evren d\u00f6nemlerinde ele ge\u00e7irilen f\u0131rsatlar\u0131n de\u011ferlendirilmesinden ka\u00e7\u0131n\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bir s\u00fcre\u00e7 i\u00e7inde bug\u00fcn gelinen yeni a\u015famada gene Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn gizli kalan vasiyeti g\u00fcndeme getirilmekte ve b\u00fcy\u00fck \u015fehirlerde T\u00fcrkiye\u2019nin yak\u0131n gelece\u011fi ile ilgili senaryolar tart\u0131\u015f\u0131l\u0131rken , bu vasiyetnamede var oldu\u011fu \u00f6ne s\u00fcr\u00fclen Hilafet Federasyonu ya da konseyi gibi dinci yap\u0131lanmalar\u00a0 ,Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn vasiyetnamesi \u00fczerinden\u00a0 \u00f6ne \u00e7\u0131kar\u0131lmaktad\u0131r . Devletin kurucu \u00f6nderinin kendi ulusuna b\u0131rakm\u0131\u015f oldu\u011fu miras\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn y\u00f6nleriyle ele al\u0131narak a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturulmas\u0131 , ya da bug\u00fcne kadar saklanan b\u00f6ylesine bir vasiyetname \u00fczerinden gelece\u011fin yeni siyasal yap\u0131lanmas\u0131n\u0131n beraberinde g\u00fcndeme getirdi\u011fi \u00a0yeni siyasal ko\u015fullar\u0131n T\u00fcrk ulusunun \u00f6n\u00fcnde ele al\u0131narak tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fi, her ge\u00e7en g\u00fcn kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131nan olumsuz olaylar ile bir kez daha do\u011frulanmaktad\u0131r . T\u00fcrk devletinin kurucusunun iradesine sans\u00fcr koymak ya da bu \u00e7izgide bask\u0131 uygulamak gibi hareket tarzlar\u0131n\u0131n gizlilikler senaryosuna destek oldu\u011fu a\u00e7\u0131kt\u0131r . T\u00fcrk devletini y\u00f6netmek \u015fans\u0131n\u0131 elde eden siyasal iktidarlar\u0131n \u015fimdiye kadar gizli kalm\u0131\u015f ger\u00e7eklerin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturulmas\u0131ndan uzak durulmas\u0131 ,bug\u00fcn\u00fcn ko\u015fullar\u0131nda ancak emperyalist devletlerin T\u00fcrkiye ile ilgili\u00a0 gizli i\u015fgal senaryolar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmelerine\u00a0 katk\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 K\u00fcreselle\u015fme s\u00fcrecinde \u00f6ne \u00e7\u0131kan Orta Do\u011fu , Orta Asya ,Kuzey Afrika\u00a0 ve G\u00fcney Asya gibi M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7o\u011funlukta oldu\u011fu b\u00f6lgelerde \u00a0yeni siyasal yap\u0131lanmalara gidildi\u011fi , bunlar\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131n d\u0131\u015far\u0131dan finanse edilen\u00a0 ter\u00f6r ve benzeri anar\u015fi olaylar\u0131 ile birlikte, bu gibi hukuk d\u0131\u015f\u0131 ve su\u00e7 geli\u015fmelerine kar\u015f\u0131 kom\u015fu devletlerin bir araya gelerek d\u0131\u015far\u0131dan gelen emperyalist sald\u0131r\u0131 ve i\u015fgal giri\u015fimlerine kar\u015f\u0131 i\u015fbirli\u011fi yaparak kazan\u0131lm\u0131\u015f haklar do\u011frultusunda dayan\u0131\u015fmaya gittikleri\u00a0 ve \u00a0bazan da daha ileriye giderek b\u00f6lgesel birlikler kurmaya y\u00f6neldikleri g\u00f6r\u00fclmektedir . Bu gibi geli\u015fmelerin i\u00e7inde \u0130slam devletleri de t\u0131pk\u0131 di\u011fer \u00fclkeler gibi hareket ederek ya \u00a0kom\u015fu dayan\u0131\u015fmas\u0131na \u00a0ya da b\u00f6lgesel birliklere y\u00f6nelmektedirler . Hr\u0131st\u0131yan devletler Avrupa Birli\u011fi gibi k\u0131tasal birlikteliklere y\u00f6nelirken , Papal\u0131k \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda bir araya gelmeleri gibi M\u00fcsl\u00fcman devletler \u00a0de Kuzey Afrika, Orta Do\u011fu, Orta Asya ve G\u00fcney Asya b\u00f6lgelerinde \u0130slam dayan\u0131\u015fmas\u0131 do\u011frultusunda\u00a0 b\u00f6lgesel birliklere y\u00f6nelmektedirler . Ne var ki , d\u00fcnyan\u0131n ortas\u0131 olarak kab\u00fcl edilen merkezi co\u011frafya da \u00fc\u00e7 b\u00fcy\u00fck din iki bin y\u0131l \u00f6nceden gelen var olma senaryolar\u0131 do\u011frultusunda hareket ederek , bug\u00fcnlere geldi\u011fi i\u00e7in ,dinler aras\u0131 \u00e7eki\u015fmeler g\u00fcn\u00fcm\u00fczde devam ederek gelece\u011fin yeniden yap\u0131lanmas\u0131nda etkin olmaktad\u0131rlar .En son olarak Ukrayna sava\u015f\u0131 ile ilgili geli\u015fmelerin orta d\u00fcnya da yokmu\u015f gibi g\u00f6r\u00fcn\u00fcn bir Musevi yap\u0131lanmas\u0131n\u0131n ,M\u00fcsl\u00fcman ve Hr\u0131st\u0131yan yap\u0131lanmas\u0131yla boy \u00f6l\u00e7\u00fc\u015fecek kadar g\u00fc\u00e7l\u00fc oldu\u011funu \u00f6ne \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r . Atat\u00fcrk bu durumu yak\u0131ndan izledi\u011fi i\u00e7in , kutsal topraklar \u00fczerinde yabanc\u0131lar\u0131n sald\u0131r\u0131 ve i\u015fgalci giri\u015fimlerine izin verilmeyece\u011fini Bombay Chronicle isimli gazetenin\u00a0 27.71937 tarihli n\u00fcshas\u0131nda dile getirmi\u015ftir . Eski Osmanl\u0131 topraklar\u0131n\u0131n Hr\u0131st\u0131yan\u00a0 emperyalizmi ile Musevi Siyonizmine alet olmayaca\u011f\u0131n\u0131 Atat\u00fcrk bu demecinde a\u00e7\u0131k\u00e7a dile getirmi\u015ftir . Avrupa \u00fclkelerinin Orta Do\u011fu b\u00f6lgesinde emperyalist senaryolara giri\u015fmesine \u00f6nlemek \u00fczere Atat\u00fcrk gerekirse ,b\u00f6lge devletlerinin i\u015fbirli\u011fi yaparak bir b\u00f6lgesel birlik \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda birle\u015febileceklerini ifade etmi\u015ftir . Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn bu s\u00f6zleri de Halifelik kurumunun birle\u015ftiricili\u011finde merkezi co\u011frafyadaki M\u00fcsl\u00fcman \u00fclkelerin ortak bir \u00e7at\u0131 alt\u0131nda toplanabileceklerini ayn\u0131 do\u011frultuda desteklemektedir .<\/p>\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Atat\u00fcrk b\u00fcy\u00fck s\u00f6ylevinde\u00a0 yapt\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131klamalar s\u0131ras\u0131nda \u0130ran ve Afganistan gibi M\u00fcsl\u00fcman devletlerin Halifenin y\u00f6netim yetkisini tan\u0131ma konusunu g\u00fcndeme getirerek,\u00a0 bir Hr\u0131st\u0131yan birlik olan Avrupa\u2019n\u0131n her t\u00fcrl\u00fc emperyalist sald\u0131r\u0131s\u0131na kar\u015f\u0131\u00a0 merkezi b\u00f6lge devletlerinin\u00a0 karde\u015f\u00e7e bir araya gelerek kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kabileceklerini ve direnerek \u00f6rg\u00fctlenebileceklerini dile getirirken, antiemperyalist tutumunu a\u00e7\u0131k\u00e7a ortaya koymu\u015ftur . Atat\u00fcrk bu gibi g\u00f6r\u00fc\u015flerini s\u0131ralarken ,\u0130ngiliz tarih\u00e7i\u00a0 Wells\u2019in d\u00fcnya tarihi isimli kitab\u0131n\u0131 \u00f6ne \u00e7\u0131karmakta ve gelecekte \u00a0bir d\u00fcnya devleti kurulabilece\u011fini ,bu kitaba dayanarak dile getirmektedir . D\u00fcnyan\u0131n merkezi bir organizasyon taraf\u0131ndan y\u00f6netilmesinin baz\u0131 yararlar\u0131 olabilece\u011fini ,d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda bir bar\u0131\u015f d\u00fczeni ger\u00e7ekle\u015ftirebilmek \u00fczere tek ve b\u00fct\u00fcn bir d\u00fcnya devletinin kurulu\u015funun yararl\u0131 olabilece\u011fini de ifade eden T\u00fcrkiye Cumhuriyetinin kurucu \u00f6nderi ,gelece\u011fin d\u00fcnyas\u0131 ile ilgili d\u00fc\u015f\u00fcncelerini \u00f6ne s\u00fcrerken ,tarih boyunca devam edip gelen dinler aras\u0131 sava\u015flara bir son verilmesi ve bu do\u011frultuda da t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131 bir araya getirecek yeni bir \u00a0ortak d\u00fcnya dinine gereksinme oldu\u011funa\u00a0 i\u015faret etmi\u015ftir . D\u00fcnyaya yay\u0131lm\u0131\u015f olan b\u00fct\u00fcn dinlerin \u00f6tesine giderek yeni bir d\u00fcnya dini \u00fczerinde bir araya gelmenin, d\u00fcnya bar\u0131\u015f\u0131na katk\u0131 sa\u011flayaca\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rerek\u00a0 yeni bir bar\u0131\u015f d\u00fczeni olu\u015fturabilmenin aray\u0131\u015f\u0131 i\u00e7ine girmi\u015ftir . Atat\u00fcrk ayn\u0131 kaynaktaki g\u00f6r\u00fc\u015flerini s\u00fcrd\u00fcr\u00fcrken kat\u0131 ve ba\u011fnaz bir hilafet\u00e7ili\u011fe kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmakta ve\u00a0 belirli b\u00f6lgelerde emperyalizme y\u00f6nelen bir Pan-\u0130slamizm ak\u0131m\u0131n\u0131n do\u011fru olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyerek, bu ak\u0131ma kar\u015f\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7a tav\u0131r koymu\u015ftur . \u00dc\u00e7 b\u00fcy\u00fck k\u0131taya yay\u0131lm\u0131\u015f olan \u0130slam dininin yeniden yap\u0131lanmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda ,M\u00fcsl\u00fcman halk kitlelerine bask\u0131 yap\u0131lmamas\u0131 ve hepsinin serbest b\u0131rak\u0131lmas\u0131 sayesinde t\u00fcm \u0130slam toplumlar\u0131n\u0131n kendili\u011finden bir araya gelerek\u00a0 ,d\u00f6nemin ko\u015fullar\u0131na uygun uzla\u015fma ve birle\u015fme noktalar\u0131 bulabilece\u011fini gene Atat\u00fcrk a\u00e7\u0131k\u00e7a dile getirerek ,gelece\u011fe y\u00f6nelik bir bi\u00e7imde T\u00fcrk ulusuna y\u00f6n g\u00f6stermektedir . Her devletin ve toplumun birbirinden alaca\u011f\u0131 ihtiya\u00e7lar\u0131 dikkate al\u0131n\u0131rsa eski bir kurum olan Hilafete yeniden y\u00f6nelmeden ,\u00e7a\u011f\u0131n gerekleri do\u011frultusunda baz\u0131 \u00a0yeni uzla\u015fma ve birle\u015fme y\u00f6ntemleri geli\u015ftirilebilecektir .<\/p>\n

(Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn a\u00e7\u0131klanmayan vasiyeti\u00a0 ve Hilafet- Celal Tahir , Turquie Diplomatik ,Ekim 2012\u00a0 )<\/p>\n

\n

\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Prof. Dr. AN I L\u00a0\u00a0 \u00c7 E \u00c7 E N Bir duvar\u0131n \u00fczerine d\u00fcnya haritas\u0131 \u00a0as\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda\u00a0 , \u00f6nce bir genel g\u00f6r\u00fcn\u00fcm ile yetinmek zorunda kal\u0131nmaktad\u0131r . Ne var ki , haritan\u0131n yan\u0131na gelerek , her gece televizyon kanallar\u0131nda g\u00f6steri yapan baz\u0131 ilgililer gibi harita \u00fczerindeki\u00a0 \u00e7izgilerin ve s\u0131n\u0131rlar\u0131n incelenmesiyle birlikte, birbirinden \u00e7ok farkl\u0131 \u00a0konumda \u00a0\u00e7e\u015fitli …<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[32],"tags":[],"class_list":["post-267302","post","type-post","status-publish","format-standard","","category-kose-yazilari"],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/267302","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=267302"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/267302\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=267302"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=267302"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.davutgulec.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=267302"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}