Uzun yıllardır prostat kanserinin temel mekanizmaları üzerinde Norveç’de calişmakta olan Türk bilim insani Prof. Fahri Saatçıoğlu ve ekibi, uluslarası önem tasıyan bir buluşa daha imza attı.
Norveç’de Oslo Üniversitesi Yaşam Bilimleri bölümünde ve Oslo Üniversite Hastane’sinde öğretim görevlisi, ve Harvard Üniversite’sinde de misafir araştırmacı olan Prof. Saatçıoğlu, prostat kanserinde cok temel rol oynayan bir mekanizmayi ortaya cikardı. Ayrıca, Saatçıoğlu ve ekibi bu mekanizmayı iki ayrı yoldan bozacak yöntem ve ilaçlar gelistirerek farelerde prostat kanserini iyileştirmeyi basardı. Saatçıoğlu laboratuarının bu calışmaları, iki ayrı makale halinde biyolojik/tıp bilimlerinde en önde gelen bilimsel dergilerden biri olan “EMBO Molecular Medicine” da yayınlandı. Prof. Saatçıoğlu bulgularını Kayseri’de Erciyes Üniversitesi Genom ve Kök Hücre Merkezi´nde verdiği seminerde anlattı.
Prostat kanserinin ‘guardını’ düsürmek!
‘’Çoğu kanserde olduğu gibi prostat kanserinde de hücreler çok çabuk büyüdükleri için yeterli besin ve oksijene ulaşamazlar ve devamlı bir hücresel stres altında kalırlar. Kanserin büyümesi ve yayılması için bu stresli ortamdan korunabilmesi, bu zor koşullarla başedebilmesi gerekir. Prostat kanserinde androjen hormonlarının (orneğin testosteron) kanser hücrelerinin bu stresden korunup tümör büyümesinde önemli rol aldığı uzun yıllardır biliniyordu, fakat hormonların bunu nasıl başardığı, temel mekanizması bilinmiyordu. Son araştırmalarımızda prostat kanserinin androjen hormonları yoluyla bu kronik stresden korunmak için normal hücrelerin doğal stres altında kaldıklarında geçici olarak kullandığı koruyucu mekanizmalari kendi amaçları için kalıcı olarak kullandıklarını gözlemledik. Buna ilaveten, daha onceden prostat kanserinin gelişmesinde rol alabileceğini gösterdiğimiz STAMP2 adlı proteinin prostat kanser hücrelerinde stresden korunma yollarını aktif tutduğunu bulduk”.
”Normal hücrelerde gerektiğinde birkaç saat aktive olan bu mekanizmalar, prostat kanserinde devamlı ve hiperaktif bir durumda bulunuyor; yani kanser hücresi devamlı savunma yapan bir boksör gibi ´guardını almıs´ halde” diye anlatan Saatçıoğlu, bu bilginin pratik, kliniğe yönelik değerini de şu şekilde açıklıyor: ”Bu bulgulara dayanarak prostat kanserinin bu temel koruyucu mekanizmasını hedef alan, ´guardını düşüren´, baskılayıcı metodlar geliştirdik. Bu deneylerde in vitro calışmalara ilaveten insan prostat kanseri tümörlerini farelerde büyüttük ve nanoteknolojik bir yöntem kullanarak baskılayıcı bir formülasyonu, ya da daha önce başka bir amaçla kullanılmış deneysel bir ilacı, doğrudan kana verdiğimizde tümörlerin birkaç hafta içinde küçülüp hemen hemen yok olduğunu gözlemledik.” Bu çalişmaları bir araya getirip yönettiği uluslararasi bir network ile birlikte 7 yıldır yürütmekte olan Prof. Saatçıoğlu´na Amerika’da Harvard Üniversite´sinden Prof. Gökhan Hotamışlıgıl ve MD Anderson Kanser Enstitüsü´nden Bülent Özpolat laboratuarları da katkılarda bulunmus.
Bu bulguların kendilerini bilimsel anlamda birçok yönden çok heyecanlandırdığını belirten Prof. Saatçıoğlu, ’’Uzun süredir anlamaya çalıştığımız bu temel ve detaylı mekanizma prostat kanser hücrelerinin moleküler ve hücresel yapısını daha iyi hedefleyebilmemizi sağladı ve daha da ayrintılı yeni bilgiler edinebilmemizin önünü acti. Buna ek olarak, bu mekanizmayı kullanarak insanlarda prostat kanserini tedavi etme olasılığı çıktığından, bulgularımızın hem temel çalışmalar ve hem de kliniğe yönelik uygulamalar açısından önemli olduğunu düsünüyorum’’ diye konuştu.
”Amacimiz bu yöntemleri optimize ederek en kisa zamanda prostat kanserli hastalarda denemek’’ diyerek açiklamalarını bitiren Prof. Saatçıoğlu yüksek öğrenimini ve postdoktora eğitimini ABD’de yaptiktan sonra 19 yıldır Norveç’de araştırmalarını sürdürmekte.
