Bayram alışverişine dikkat.. (Köşe yazısı 14.07.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)
BAYRAM ALIŞVERİŞİNE DİKKAT!
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Ramazan Bayramına neredeyse saatler kaldı. Bu günlerde şekerleme, çikolata, lokum, tatlı gibi bayramlık. ürünleri satın alırken tüketiciler dikkatli olmalı. Tüketicilerin bayram alışverişlerini yaparken olası hile ve sağlıksız ürünleri artık öğrenmeli. Çünkü bu hile ve uygun şekilde üretilip satılmayan ürünler, farkında olmadan sağlığımızla oynuyor.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Sedat Kuru, şu önerilerde bulundu.
Gıda maddelerini satın alırken ambalajlı ve etiketli ürünler tercih edilmeli, hasarlı ve yıpranmış ambalajı olan ürünler ile son tüketim tarihi veya tavsiye edilen tüketim tarihi geçmiş olan ürünler satın alınmamalı. Ürünlerin etiket bilgilerinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen kayıt veya onay numarasının olup olmadığı kontrol edilmeli. Ürün üzerinde belirtilen saklama şartları hem satış yerinde aranmalı hem de tüketici bu şartları ürünleri evine götürdüğünde kendisi de sağlamalı.
Şekerleme alımı yapılırken açıkta satılan şekerlerden, mat görünümlü, nahoş kokulu ve yapışkan yüzeye sahip şekerlerden mutlaka uzak durulmalı.
Çikolatada içeriği önemlidir. Kakao yağı yerine diğer bitkisel yağları kullanılarak üretilen ürünlere kokolin adı verilir. Kakao yağı dışında bitkisel yağ içeren çikolata mamullerinde bu durum, etiket üzerinde belirtilmelidir. Piyasada özellikle dökme çikolata olarak satılan ürünlerin bir kısmının kokolin olduğunu görülür. Bu önemli bir unsur..
Şekerleme üreticilerinin büyük bir kısmı bayram öncesinde 3-4 ay süre ile siparişlerini yetiştirmek için çalışır. Üretilen ürünlerin büyük kısmı dökme olarak satılır. Bayrama bir kaç gün kala raflarda yerini alır. Bu durum Bakanlığın denetimini de zorlaştırıyor. Ayrıca normal zamanda işleyişi düzgün olan firmalar aşırı talepten dolayı ürünleri yetiştirmeye çalışırken gıda güvenliğini arka plana iter. İlgili Bakanlığın denetimleri, araç ve personeli yeterli olmalıdır.
Son zamanlarda Bakanlık tarafından yapılan mevzuat değişiklikle gıda işyerlerinde çalışanlara eğitim zorunluluğu getirilse de birçok imalatçı üretimini eğitimsiz personelle yapmaktadır. Gıda mevzuatını bilmeyen, eğitimsiz üreticiler tarafından üretilen ürünlerde, yasal olarak kullanımına izin verilmeyen aroma ve renklendiricilerin kullanıldığı, yasal olanların ise belirlenen limitlerin üzerinde kullanıldığı görülüyor. Ayrıca maliyeti düşürmek amacı ile ürün içine değişik maddelerin katılması da ihtimal. Merdiven altı ya da kayıtsız birçok üretici bununla yetinmeyip daha ucuza temin ettikleri yasal olmayan katkı maddelerini kullanmaktadır. İzinsiz ve yasal limitlerin üzerinde kullanılan katkı maddeleri ve bileşenler insan sağlığını tehdit etmektedir.
Uygun sıcaklıklarda üretilmeyen tüm şekerleme ürünlerinde ortaya çıkan kanserojen maddeler (yüksek ısı nedeniyle HMF oluşumu) en önemli risklerden biridir. Özellikle Ramazan Bayramında üreticilerin yoğun çalışma temposu nedeniyle çoğu zaman sıcaklık limitlerine uymadıkları görülür. Tüketicilerin yanık tat aldıkları veya aşırı esmerleşmiş şekerlemelerden ve tatlılardan uzak durmalı.
Kaliteli malzeme kullanılmış, tekniğine uygun işlenmiş çikolatanın görüntüsünde hiç bir hata yoktur. Görsel anlamda oldukça hoş bir parlaklığa sahiptir, lekesizdir, mat değildir ve üzerinde herhangi bir gölge yoktur. Ortadan bölündüğünde pürüzsüzdür, süngerimsi/delikli bir görüntüsünün olmaması gerekir. Kaliteli çikolata ağızda erir ve tortu bırakmaz Çünkü kakao yağı, insan vücudu sıcaklığında erime özelliğine sahiptir. Eğer çikolata ağızda erimiyor veya, partikül bırakıyorsa kakao yağı dışında bir yağ kullanıldığı veya içerisine farklı bir hammadde karıştırıldığı anlamına gelir.
Çikolatalarda en temel sorun yağ kusmasıdır. En yaygın olanı; bitter çikolata ve fındık yağı bazlı şekerleme veya bisküvi ihtiva eden dolgulu çikolatalarda; yağın, merkezden yüzeye doğru hareketi sonucunda oluşan yağ kusmasıdır. Eğer çikolata yüksek sıcaklıklarda depolanırsa, aynı problem görülür. Yüzeye çıkan kristallerin tekrar soğuması çikolatanın üstünde beyazlama yaratır. Bu beyazlama, tadı bozmaz fakat görünümü etkiler. Çikolata üzerinde parmak izi, yabancı madde kalıntısı, küf bulunmamalı. Uygun muhafaza şartlarında 24 saat bekletildiğinde kırılabilir vasıfta olmalı, kırık yüzey homojen bir yapıda olmalıdır. Çikolata, tipine has tat ve kokuda olmalı, yağdan kaynaklanan sabunumsu, acımsı, yabancı tat ve koku, yabancı madde bulunmamalıdır.
İçinde çikolata bulunan ambalajlar, 18 – 22 derece aralığında, güneş görmeyen, kokusuz, düşük nemli ve kuru ortamlarda muhafaza edilmelidir. Çikolatalar doğrudan güneş ışığından korunmuş raflarda satışa sunulmalıdır. Bu şekilde satışa sunulmayan ürünleri tercih edilmemeli, bununla birlikte çikolatalar buzdolabında tutulmamalıdır.
Hijyenik olmayan koşullarda satılan şeker, çikolata, tatlı gibi ürünler ile üretim iznine ilişkin bilgi içermeyen ve maliyetinin çok altında satışa sunulan ürünler satın alınmamalı ve tüketilmemelidir.
Pazardan pay kapmak isteyen bazı imalatçılar, merdiven altı tabir edilen denetimsiz ve sağlıksız ortamlarda ürettikleri şeker, çikolata ve tatlıları piyasaya sürmekte, ucuz olduğu için tercih edilen bu ürünler sağlığa zarar verebilmektedir. Tüketicilerimizin şüphe duydukları ürünleri 174 Alo Gıda hattına ve sahtecilik ihtimaline karşı varsa o markanın müşteri hizmetleri merkezine bildirilmesi hile yapan firmalar ve merdiven altı ile mücadelede çok önemlidir.
Belki bu bayram, bu uyarı işinize yarar.
