Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz: Kayseri’deki depremlere ve 18 şehirle ilgili rapora dikkat çekerek uyardı

Habertürk’ten Alper Uruş’a  deprem tehdidine dikkat çekmek için ‘JMO,18 kentimizle ilgili deprem raporu hazırladı. Bu illerimiz Eskişehir, Denizli, Muğla, Erzincan, Kayseri, Kocaeli, Tokat, Osmaniye, Kahramanmaraş, Bingöl, Konya, Hatay, Erzurum, Aydın, Balıkesir, Burdur, Manisa ve Hakkari’ydi. Bu raporlar, bir yıllık süre içinde, kalabalık bir kurul üyesi tarafından hazırlandı. Belediye başkanlıklarına, valiliklere, ilgili bakanlıklara ve Cumhurbaşkanlığı’na bu raporlar gönderildi’ diyerek uyarıda bulunan  Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Deprem Danışma Kurulu Başkanı ve İTÜ’lü Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, ‘Hatay, Kahramanmaraş ve Kayseri’nin depremselliği beni tedirgin ediyordu ve bunun sonucunu maalesef gördük.  Artık depremi bir şekilde ciddiye almak gerekiyor yoksa geleceğimiz iyi görünmüyor” demişti.

Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, sosyal medya hesabından yaptığı son depremlerle ilgili şunları söyledi.

#Fayüzerindeyaşayaniller raporları ile ilgili bir açıklama yapayım. #Dirifay geçmişte deprem oluşturmuş, gelecekte de oluşturması beklenen fay demektir. Diri faylar belli aralıklarla deprem üretirler, kimi yüz yıl, kimi ikibin yıl, kimi daha fazla. Eğer fay detaylı olarak yaptırmalarını teşvik etmektir. Bu araştırmalar jeoloji ve jeofizik mühendisleri ile jeomorfologlar tarafından ortaklaşa yapılabilmektedir. Bir deprem iki doğrudan nedenle hasar verir. Hasarın en büyük kısmı yer sarsıntısı nedeniyle oluşur. Binaların bu sarsıntıya dayanabilmesi için Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kurallarına göre projelendirilip bu projeye uygun olarak inşa edilmeleri gerekir. Bu durumda yapı sarsılır, hasar görür ancak çökmez. İkinci hasar nedeni ise çok daha sınırlıdır ve fayın yüzeye kadar ulaşarak bina temellerini farklı yönlere hareket ettirmesi ve binaları yırtması ile oluşur. Bilhassa büyük depremlerde (M>6) görülen bu olayın ise inşai açıdan kolay bir çaresi yoktur, bunun için yapılacak iş fayın yerini tam olarak belirlemek ve üzerine yerleşmemek, mevcut yerleşimi de olası deprem zamanını gözeterek boşaltmaktır. Fay üzerinde yaşayan çoğu gelişmiş ülke bu şekilde hareket etmektedir. Yayınlanan raporların amacı imar planlarında diri fayların dikkate alınması için yöneticileri uyarmak ve teşvik etmektir. Böylece oransal olarak az da olsa güvenli yerleşim sağlamaktır. Öte yandan faya ne kadar yakınsanız o kadar şiddetle sarsılırsınız. Bu bakımdan fayın yerini net olarak belirlemek önemlidir. MTA tarafından yayınlanan diri fay haritaları ölçekleri gereği imar planlarına altlık olamazlar. Bunlara bakılarak şu binanın altından fay geçiyor denemez.

Depremin diğer hasar mekanizması ise dolaylı yollardan olur, kaya düşmesi, heyelan, yangın vb gibi. Bunların çoğunu öngörmek ve önlemek için ise #mikrobölgeleme çalışmaları ve bunun üzerine oturan deprem master planları yapmak gerekir.

Kuzey ve Doğu Anadolu Fayları Karlıova’da birleşirler. Bu birleşme noktasının çevresinde çok sayıda kısa faylar vardır ve bunlar sık sık deprem üretirler. Haritada 1-3 numaralı Yedisu fayını yazmıştım. Haritada turuncu ile gösterilen faylar daha önce kırılmış faylardır. 1966 Varto, 1971 Bingöl ve 1992 Erzincan depremleri bu faylar üzerinde gerçekleşmiştir. Karlıova üçgeninin kuzeyindeki Elmalı (1-2) fayı 1949 da kırılarak 6.9 deprem üretmiştir. Kargapazarı (1-1) fayının da bu depremde kırıldığı tartışmalıdır. 237’den 246 ya kadar numaralandırılan faylar kısa faylardır ve bunlar geçmişte çok sayıda deprem üretmişledir. 1 Mayıs 2003 Sudüğünü depremi 84 yavrumuzun ve bir öğretmenimizin canını almıştır. 12 ve 14 Mart 2005 5.7 ve 5.9 depremleri, 14 Haziran 2020 5.9 depremi hatırlardadır. Bugün olan 4.5 deprem de Sudüğünü yöresinde meydana gelmiştir. Bölgede gelecekte deprem üretmesi beklenen faylar Yedisu (max: 7.2) ve Genç civarındaki faylardır. Zamanı bilinmeyen bu depremlerden bizim ya da gelecek nesillerin sakınması adına hazırlıklı olmak gerekir.”

Yazar - Davut Güleç

Gazeteci, televizyoncu, Uzman polis-adliye muhabiri, Spor yazarı, TEMA’cı, Kızılay’cı, Dağcı, Trekkingci, Alp disiplini kayak milli hakemi, Herkes İçin Spor Federasyonu Kayseri il temsilcisi, Erciyes Kar Kaplanları Spor Kulübü Basın sözcüsü, Kayseri Spor Adamları Derneği yönetim kurulu üyesi, Kent Güvenlik konseyi üyesi, Halkla İlişkiler Tanıtım, Adalet, Kamu Yönetimi mezunu ----- Davut Güleç Kimdir ? -----

İlginizi Çekebilir

Havalar soğudu Erciyes’e kar yağışı başladı

Türkiye’nin önemli dağ ve kayak merkezlerinden biri olan Erciyes’te, havaların soğumasıyla birlikte kar yağışı yeniden …